Royal Cuisine | แซนด์วิชจานบิน ทูลกระหม่อมฟ้าชาย

 |  July 8, 2019

Read this article in English

เมื่อ 50 ปีที่แล้ว นักข่าวหญิงกลุ่มหนึ่งได้ร่วมกันจัดทำหนังสือเกี่ยวกับอาหารด้วยแนวความคิดที่นับว่าเก๋มากในสมัยนั้น นั่นคือการรวบรวมสูตรอาหารสำรับต่างๆ ที่ได้มาจากบุคคลสำคัญในสังคม และในเวลาต่อมาหนังสือเล่มนั้นก็ได้กลายเป็นแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับอาหารที่ทรงคุณค่าสำหรับคนรุ่นหลัง
หนังสือเล่มนี้ชื่อว่า ‘ตำราอาหารชุดพิเศษสุดของกลุ่มนักข่าวหญิง’ ความเป็นมาของหนังสือเล่มนี้ มีอยู่ว่าในวาระวันสำคัญของชาติ วันที่ 12 สิงหาคม พ.ศ. 2512 กลุ่มนักข่าวหญิงมีความเห็นว่าควรจะจัดทำหนังสือที่แสดงถึงคุณลักษณะของความเป็นนักข่าว ขณะเดียวกันก็บ่งบอกถึงความเป็นผู้หญิงด้วย ในที่สุดจึงมาลงตัวที่หนังสือ ‘ตำราอาหาร’ ดังที่ได้มีการกล่าวถึงที่มาที่ไปไว้ในคำนำของหนังสือเล่มนี้ว่า
“…ที่สุดเห็นพ้องต้องกันว่า ควรจัดทำหนังสือรายการประกอบอาหาร เป็นเรื่องของหญิง และหญิงควรมีความรู้เป็นอันดับแรกตามคติโบราณนิยม แต่เพื่อให้มีลักษณะอื่นๆ ครบถ้วนตามข้อกำหนด จึงได้วางหลักเกณฑ์ว่าจะติดต่อขอรายการอาหารโปรดของบุคคลที่อยู่ในข่าว หรือมีความสำคัญต่อสังคม และมีการเสนอประวัติสั้นๆ หรือคำสัมภาษณ์ประกอบ”


‘ตำราอาหารชุดพิเศษสุดของกลุ่มนักข่าวหญิง’ พิมพ์เพื่อจำหน่ายเมื่อ พ.ศ. 2512 โดยรายได้ทูลเกล้าถวายสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ (พระอิสริยยศในขณะนั้นของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง) เพื่อทรงใช้จ่ายโดยเสด็จพระราชกุศล ว่ากันว่าในเวลานั้นหนังสือเล่มนี้ได้รับความสนใจอย่างล้นหลามจากประชาชนทั่วไป เพราะมีเนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องอาหารในมุมที่คนทั่วไปไม่เคยทราบมาก่อน โดยเฉพาะอย่างยิ่งเนื้อหาเกี่ยวกับอาหารทรงโปรดของพระบรมวงศานุวงศ์ และหนึ่งในนั้นก็คือ ‘แซนด์วิชจานบิน ทูลกระหม่อมฟ้าชาย’ อาหารทรงโปรดของพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดีศรีสินทรมหาวชิราลงกรณฯ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว ขณะยังดำรงพระอิสริยยศเป็นสมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ หรือ ‘ทูลกระหม่อมฟ้าชาย’ ของปวงชนชาวไทย

ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ บุนนาค ซึ่งขณะนั้นรับราชการเป็นนางสนองพระโอษฐ์ในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ให้สัมภาษณ์กับนักข่าวหญิงถึงเมนูแซนด์วิช จานบินว่า “สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าวชิราลงกรณ์ โปรดอาหารไทยทุกชนิด แต่จะต้องไม่มีรสเผ็ดร้อนเกินสมควร ฉะนั้นจึงเลือกอาหารว่างนี้ลงมาแทน หม่อมหลวงมณีรัตน์ บุนนาค เจ้าของตำราแซนด์วิชจานบินเล่าว่า ในวันเปิดภาคเรียนโรงเรียนจิตรลดาปีหนึ่ง ทางโรงเรียนได้ชักชวนให้ผู้ปกครองนักเรียนร่วมมือในการออกร้านจำหน่ายอาหาร เพื่อนำเงินรายได้ทูลเกล้าฯ ถวายพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นการโดยเสด็จพระราชกุศลตามพระราชอัธยาศัย แซนด์วิชคนจนจึงได้มีโอกาสแสดงตัวในงานวันนั้น แต่มาในรูปใหม่คือทำเป็นแซนด์วิชจานบินไส้เนื้อ ขายอันละ 5 บาท ผู้ซื้อไปบอกว่า เพียงอันเดียวอิ่มไปเลย ปรากฏว่าทูลกระหม่อมฟ้าชายเสด็จมาอุดหนุนมากที่สุด และในวันรุ่งขึ้น ข้าหลวงผู้ทำเครื่องเสวยได้ติดต่อถามถึงเครื่องปรุง เพราะทูลกระหม่อมต้องพระประสงค์จะเสวยบ่อยๆ จึงถือโอกาสขนานนามอาหารสิ่งนี้ว่า แซนด์วิชจานบิน ทูลกระหม่อมฟ้าชาย” นอกจากนี้ท่านผู้หญิงมณีรัตน์ ยังได้เปิดเผยเมนูแซนด์วิชคนจนที่กลายมาเป็นแซนด์วิชจานบิน ดังนี้

เครื่องปรุง
เนื้อวัวครึ่งกิโล,มันฝรั่ง 4 หัว, หอมฝรั่ง 2 หัว, แครอทและถั่วแขกอย่างละครึ่งของมันฝรั่ง, เนย, แป้ง, เกลือและพริกไทย

วิธีทำ
บดหรือสับเนื้อ มัน แครอทและถั่วแขก หั่นสี่เหลี่ยมเล็กๆต้มพอสุก หอมฝรั่งหั่นเล็กๆ ตักเนยใส่กระทะ เอาหอมลงผัดพอนุ่ม ใส่เนื้อลงผัดให้ทั่วแล้วใส่ผักต้ม 3 อย่าง เอาแป้งนิดหน่อยละลายน้ำ เทเคล้าไปด้วยเพื่อไม่ให้เนื้อแห้ง ใส่เกลือ พริกไทย ตามชอบ ตักขึ้น เปิดพิมพ์แซนด์วิชจานบิน (มีขายตามร้านขายเครื่องประกอบอาหาร) หยิบขนมปัง 2 แผ่น ประกบกัน (หนาขนาดขนมปังลิตเติลโฮมก็ดี) วางในพิมพ์ตรงกลาง ปิดฝาพิมพ์ตัดให้ขนมปังที่เกินพิมพ์ขาดหลุดไป เก็บส่วนที่เป็นรูปพิมพ์ไว้ เปิดพิมพ์อีกครั้ง ทาเนยอย่างแซนด์วิช แล้วตักไส้ใส่พอประมาณ ประกบอีกแผ่น กลับใส่พิมพ์อย่างเดิม นำไปปิ้งไฟ กะให้เหลืองกรอบดี จึงแกะออกจากพิมพ์ รับประทานร้อนๆ

credit : Facebook Page :หิวยัง

อีกวิธีหนึ่ง ไม่ต้องทาเนยให้เลี่ยนมาก ตัดขนมปังเป็นรูปตามชอบ อบหรือปิ้งไฟให้กรอบแห้ง ตักไส้เนื้อใส่หน้าแบบคานาเป ก็ไม่เลวเหมือนกัน
นอกจากแซนด์วิชจานบินแล้ว ในหนังสือเล่มนี้ยังได้กล่าวถึงอาหารทรงโปรดของพระบรมวงศานุวงศ์ อาทิ ‘ผัดถั่วงอกเสวย’ อาหารทรงโปรดของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ‘กระหรี่พัฟสมเด็จ’ อาหารทรงโปรดของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ‘เนื้อสันในเสียบไม้ปิ้ง’ อาหารทรงโปรดของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรีสิรินธรฯ สยามบรมราชกุมารี ‘ไก่ขนทูลกระหม่อมฟ้าหญิงเล็ก’ อาหารทรงโปรดของสมเด็จพระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒน วรขัตติยราชนารี และ ‘ปลาแนมทูลกระหม่อมเสวย’ ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตน์ราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี รวมทั้งสูตรอาหารจากเชื้อพระวงศ์ อาทิ ‘ตำราไก่อบภาณุพันธ์’ ของพระเจ้าวรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าภาณุพันธ์ยุคล ‘ไก่ย่างปัตตานี’ ของคุณพระสุจริตสุดา ‘น้ำพริกคุณจอม’ ของ เจ้าจอม หม่อมราชวงศ์ สดับ ลดาวัลย์ และสูตรข้าวแช่ตำราห้องต้นเครื่อง สำนักพระวิมาดาเธอฯ เป็นต้น

แม้ว่าจะตีพิมพ์มานานถึง 50 ปีแล้วก็ตาม แต่ด้วยเนื้อหาที่น่าสนใจและตำรับอาหารจากบุคคลสำคัญดังที่กล่าวมา ทำให้ตำราอาหารชุดพิเศษสุดนี้เป็นบันทึกเกี่ยวกับอาหารที่ไม่มีวันล้าสมัย เพราะเรื่องเล่าเกี่ยวกับอาหารนั้น ไม่เพียงแต่จะเป็นเกร็ดประวัติศาสตร์สังคมที่ทรงคุณค่า แต่ยังทำให้เมนูอาหารต่างๆ นั้นยังคงมีเสน่ห์และมีชีวิตชีวาอยู่เช่นนั้นตลอดไป