Refreshing flavours from the garden
เมืองไทยเมืองร้อนเกือบทั้งปี อากาศแห้ง ทำให้กระหายน้ำมากเป็นพิเศษ เพราะร่างกายเราสูญเสียน้ำไปทางผิวหนังมากกว่าฤดูหนาวและฤดูฝน ในสมัยโบราณ คนไทยสรรหา คิดค้นเครื่องดื่มเพื่อแก้กระหายและบำรุงร่างกาย รวมทั้งเป็นยารักษาโรคไปในตัว ในช่วงฤดูหนาวก็นิยมดื่มชาร้อนๆ ส่วนในฤดูร้อนก็นิยมดื่มเครื่องดื่มเย็นๆ ผู้เขียนจำได้ว่าตอนเด็กๆเติบโตมาในบ้านสวน ลูกหลานชาวนา ฐานะบ้านเรายากจน ไม่มีตู้เย็น ไม่มีเงินพอไปซื้อน้ำแข็งกินทุกวัน ฉะนั้นคุณยายก็จะหาสมุนไพรในสวนมาทำเครื่องดื่มแก้กระหายน้ำ หรือเอามาทำเครื่องดื่มเพื่อเป็นยารักษาโรค ถ้าเรามองไปรอบๆบ้าน เราจะเห็นว่าต้นไม้ใบหญ้า สามารถนำมาทำเป็นเครื่องดื่มได้มากมาย สมุนไพรข้างรั้วมีปลูกกันทุกบ้าน ช่วงอากาศเปลี่ยนแปลง เป็นหวัดง่ายเราก็ดื่มน้ำตระไคร้ร้อนๆ เพื่อขับเหงื่อออกมา เหงื่อทำให้ร่างกายเย็นขึ้น หรือดื่มช่วงอากาศเย็นๆก็ดี ลดอาการท้องอืดท้องแน่น ขับลมในกระเพาะอาหารด้วย ดื่มน้ำตะไคร้ได้ทั้งร้อนทั้งเย็น ถ้าต้องการดื่มทุกวันเพื่อเป็นยา ช่วงเวลาดื่มที่เหมาะคือช่วงบ่ายแก่ๆ ถึงตอนเย็น ซึ่งจะช่วยปรับสมดุลของธาตุลมและบำรุงร่างกาย น้ำขิงก็ดี สรรพคุณเหมือนดื่มน้ำตะไคร้ สมุนไพรบางอย่างไม่ต้องปลูก แต่ขึ้นงอกงามไปทั่วสวน ไม่ต้องดูแลอะไรเลย พวกนี้จัดเป็นวัชพืชกินได้ อย่าง รางจืด เป็นวัชพืชประเภทหนึ่งที่กำจัดยาก ขึ้นเลื้อยเป็นเถาวัลย์ยาว ขึ้นง่ายตายยาก บางบ้านนำมาปลูกเป็นไม้ประดับในกระถางเพราะมีใบที่ใหญ่เขียวสด ดอกสีม่วงสวยงาม อันนี้ไม่เคยปลูกแต่ไปเก็บใบที่ขึ้นรกๆรวมกับเถาตำลึงปล่อยขึ้นไหลไปเรื่อยๆ นำใบมาหั่นเป็นฝอย ตากแห้ง จากนั้นนำมาต้มเอาแต่น้ำมาดื่ม น้ำรางจืด ดื่มได้ทั้งเย็นและร้อน ไม่นิยมใส่น้ำตาลเวลาดื่ม เพราะสรรพคุณ คือ ช่วยลดน้ำตาลในเลือดได้ดีสำหรับคนที่เป็นเบาหวาน แต่หลักๆคือดื่มเพื่อขจัดของแปลกปลอมในร่างกาย ประเภทสารเคมี ตกค้าง สมัยนี้เรียกว่า detox
วัชพืชอีกประเภทที่กลายเป็นของที่มีประโยชน์ในหลายๆอย่าง ๆ ดอกอัญชัญ ขึ้นได้ทุกที่ และเลื้อยไปเรื่อยๆ ขยายวงกว้างเร็ว ทนแล้งทนหนาวดี ยิ่งตัดทิ้งยิ่งโต มีไว้ใกล้ๆบ้านก็ดูสวยงามดี เพราะดอกสีม่วงอมน้ำเงินสด ทำให้บ้านสวยไปอีกแบบ ดอกอัญชัญใช้ดอกมาทำสีผสมอาหารและทำเป็นเครืองดื่มเย็น โดยส่วนมากจะผสมน้ำตาลเพื่อให้รสหวาน ดอกอัญชัญ ไม่มีกลิ่นหอม แต่สีสวย ถ้าบีบน้ำมะนาวลงไปหน่อยก็จะได้สีม่วงอ่อน สวยไปอีกแบบ ดื่มน้ำดอกอัญชัญจะช่วยให้เลือดไหลเวียนได้ดี ทำให้เลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกายได้ดี เลือดไปบำรุงรากผมทำให้ผมสวยเงางาม นอกจากนี้ยังไม่เป็นเหน็บชาง่าย ป้องกันโรคเส้นเลือดในสมองตีบ แต่มีข้อห้ามสำหรับคนที่เป็นโรคเลือดจางไม่ควรดื่มเพราะมีสารละลายลิ่มเลือด ถ้าพูดถึงพืชที่ให้สีสวยงาม อีกสี คือสีเขียว กลิ่นหอม ส่วนมากนำมาทำสีผสมอาหารและให้กลิ่นหอม นั้นคือ ใบเตย บ้านสวน ชาวบ้าน ต่างจังหวัดเกือบทุกบ้านจะมีกอใบเตยที่ปลูกไว้ใกล้น้ำ ปักกอเดียวแตกหน่อไปทั่ว ยิ่งน้ำเยอะยิ่งงาม ปกติที่บ้านสวนคุณยายจะนำใบเตยมาทำขนม ลอดช่อง ขนมชั้น ใส่สีให้เขียวและหอม แต่ช่วงอากาศร้อนๆ ถ้าไม่มีดอกมะลิลอยน้ำ ก็เอาใบเตยผสมน้ำดื่มได้ หรือผสมกับน้ำเชื่อมใส่น้ำแข็งหอมชื่นใจไปอีกแบบ ถ้าดื่มได้ทุกวันก็ดี ช่วยบำรุง หัวใจ ดื่มแล้วชื่นใจด้วยกลิ่นและรสชาติ ดอกกระเจี๊ยบสีแดง ปกติเอาสีแดงมาผสมอาหาร แต่ช่วงหน้าร้อนดอกกระเจี๊ยบจะออกดอกเยอะมาก ที่บ้านจะเก็บดอกตากแห้งไว้ทำน้ำกระเจี๊ยบดื่มเวลามีแขกมาที่บ้าน เพราะรสชาติ อมเปรี้ยวนิดๆ ใส่น้ำตาลให้ออกหวานๆ หน่อย อันนี้ถูกใจคนไทย ดื่มเท่าไหร่ก็ไม่เบื่อ แต่ต้องดื่มกับน้ำแข็งนะ ไม่นิยมดื่มร้อนหรือดื่มเป็นชา เพราะรสเปรี้ยวจัด ดื่มทุกวัน จะช่วยบำรุงสายตา วิตามินเอ สูง และมีแคลเซียมบำรุงกระดูก ถ้าพูดถึงความเปรี้ยวก็ต้อง มะนาว อันนี้ดื่มดีมากในตอนเช้าๆ ช่วยระบบขับถ่ายได้ดีมาก บางคนไม่ชอบดื่มน้ำเปล่า ให้หั่นมะนาวบางๆใส่ลงไปในน้ำที่ดื่ม จะได้รสเปรี้ยวนิดๆและหอมกลิ่นมะนาว ช่วยดับกระหายได้ดี
ว่านหลายชนิดที่ปลูกประดับในสวน ในกระถางสวยๆ ก็สามารถนำมาทำเครื่องดื่มได้ อย่างว่านกาบหอย น้ำว่านกาบหอยแก้ฟกช้ำ ดื่มแก้ไอมีเสมหะ ว่านหางจระเข้ ช่วยควบคุมน้ำหนัก เหมาะกับคนที่กำลังลดความอ้วน ใบชะพลู ได้ทั้งกินสดกับเมี่ยง แกง และนำใบมาต้มเป็นเครื่องดื่ม ช่วยแก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ เรอเปรี้ยวและช่วยขับลมได้ดี พืชผักในสวนหลายอย่างนำมาทำเป็นเครื่องดื่มได้ดี คนไทยนิยมดื่มเป็นเครื่องดื่มเย็น แต่ประเทศเมืองหนาวทางยุโรปนิยมดื่มเป็นชาร้อนๆ จริงๆบ้านเราก็สามารถนำใบผัก ผลไม้มาทำเป็นใบชา ต้มร้อนๆ อย่างชามะลิ นำใบชาผสมใบมะลิและดอกมะลิ ก็ได้ชามะลิ ดอกกระเจี๊ยบหั่นฝอยและบดให้ละเอียดผสมกับใบสะระแหน่สด ชงเป็นชาร้อนๆ ได้เช่นกัน ใบสะระแหน่ดื่มแล้วให้ร่างกายเย็น สดชื่น ใบกะเพราหั่นตากแห้งชงดื่มได้ทั้งร้อนและเย็นน้ำใบกะเพรา ช่วยลดอาการกรดไหลย้อนได้ดี คนที่มีอาการของลมขึ้น ท้องอืด ช่วยได้มาก เพราะกะเพราเป็นสมุนไพรร้อน ลดไขมันในเส้นเลือดได้ดี กินเท่าไหร่ก็ไม่อ้วน
ลดดื่มเครื่องดื่มประเภทน้ำดำ น้ำอัดลม แล้วลองมาดื่มน้ำสมุนไพร ที่ทำดื่มเองที่บ้านได้ง่ายๆ อย่าลืมว่าน้ำอัดลมผสมน้ำตาลเยอะ ทำให้อร่อยดื่มไม่หยุด ถ้าทำเองเลี่ยงการใส่น้ำตาลได้ก็ดีหรือใส่ในปริมาณน้อยๆ ข้อแนะนำการทำน้ำผัก ผลไม้ดื่มเองควรดื่มทันที ภายใน 15 นาที เพื่อให้ไม่ให้วิตามินสลายไปกับออกซิเจนในอากาศ หันมาใส่ใจสุขภาพหน้าร้อนกับเครื่องดื่มสด สะอาดจากสวนรอบบ้าน ประหยัดด้วยนะคะ